Bình bát dây là một loại cây cực kỳ quen thuộc đối với những người dân vùng quê. Đây không chỉ là một loại thực phẩm mà còn được ứng dụng nhiều trong y học cổ truyền. Cùng bài viết bên dưới tìm hiểu tổng quan về loại cây này cũng như những công dụng tuyệt vời dành cho sức khỏe con người nhé!

Bình bát dây được sử dụng như các loại thực phẩm thông thường và đặc biệt bổ dưỡng với nhiều tác dụng khác nhau. Không chỉ vậy, loại cây còn đóng vai trò như một loại thảo dược, cải thiện một số vấn đề về sức khỏe của con người.

Tổng quan về cây bình bát dây

Bình bát dây là một loại cây leo, mọc dại. Nó được biết đến như một nguồn thực phẩm bổ dưỡng, có lợi cho sức khỏe con người. Bình bát dây nổi tiếng với tác dụng làm mát, thanh nhiệt và giải độc. Chưa dừng lại ở đó, bình bát dây còn là một dược liệu trong Y học Cổ truyền và được ứng dụng rộng rãi.

Cây bình bát dây thường được gọi là “dây bát” bởi những người dân vùng quê. Ngoài ra, dây bát còn có rất nhiều tên gọi khác nhau bao gồm bình bát, mãng bát, hồng qua. Tên khoa học của cây là Coccinia cordifolia (L.) Cogn, thuộc họ Bí – Cucurbitaceae.

Với thân nhẵn, mảnh mai và khả năng mọc leo cao, dây bát có thể mọc tới 5m hoặc thậm chí cao hơn nữa. Lá của cây thường mọc xen kẽ, có dạng hình trái tim với cuống dài và mép lá có răng cưa. Tua cuống mọc đối diện với lá. Hoa của bình bát dây có cấu trúc tương tự cho cả hoa đực và hoa cái, thường mọc một mình hoặc theo cặp ở nách lá. Hoa có cuống dài khoảng 2cm và rộng 2.5cm. Quả của cây có màu đỏ khi chín và chứa rất nhiều hạt.

Dây bát là một loài cây dại phổ biến, thường được tìm thấy ở các nước như Malaysia, Ấn Độ, Việt Nam, Nam Trung Quốc. Bình bát dây thường mọc hoang trên nương rẫy, lùm bụi, từ vùng thấp đến vùng cao 1500m trên khắp Việt Nam. Dây bát có khả năng ra hoa và kết quả quanh năm. Do đó, cho phép người dân thu hái các phần của cây để sử dụng làm rau ăn hoặc làm thuốc.

Trong y học dân gian, củ dây bát thường được ngâm trong rượu và dùng để bóp chữa các triệu chứng sưng đau liên quan đến viêm khớp. Ngoài ra, dân gian cũng sử dụng lá dây bát kết hợp với các loại thảo dược khác như cỏ mần trầu, bùm sụm, dền gai để chế biến thành một loại nước uống hỗ trợ kiểm soát huyết áp.

Công dụng của bình bát dây

Trong Đông y học, bình bát dây có tính mát và hương vị ngọt. Loài cây này mang công dụng thanh nhiệt, thanh vị, làm mát phế, sinh tân dịch, nhuận táo, dưỡng âm và giải độc. Bình bát dây thường sử dụng để hỗ trợ làm dịu các triệu chứng khát khô, tiểu gắt, tiểu buốt, bí tiểu, táo bón, mụn nhọt đến từ nguyên nhân nóng trong cơ thể.

Thường xuyên ăn canh dây bát giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Vào mùa hè nắng nóng, đây là món ăn thanh nhiệt giải hỏa cho cơ thể cực kỳ hiệu quả.

Một số công dụng nổi bật của bình bát dây:

Hỗ trợ đái tháo đường
Một số kết quả nghiên cứu cho thấy dịch chiết của cây bát dây có khả năng ức chế Glucosidase. Đây là cơ sở chứng minh tác dụng hạ đường huyết và hỗ trợ điều trị tiểu đường của bình bát dây. Do đó, công dụng hỗ trợ bệnh đái tháo đường từ loại thảo dược này là có cơ sở từ khoa học. Tuy nhiên, chúng không có khả năng thay thế thuốc chữa bệnh. Bạn có thể sử dụng như một loại món ăn giúp bồi bổ cơ thể cho bệnh nhân bị đái tháo đường.

Cách nấu canh bình bát dây bồi bổ như sau:

Bước 1: Chuẩn bị các nguyên liệu bao gồm 100 gram lá non dây bát, 50 gram thịt cua.
Bước 2: Khi nước sôi, bạn cho thịt cua vào nấu tới khi gần chín sau đó cho lá non dây bát vào.
Bước 3: Nêm nếm muối, bột ngọt và một ít dầu ăn sao cho vừa miệng. Nấu đến khi các nguyên liệu chín hết.
Thường xuyên bổ sung canh bình bát dây vào thực đơn ăn uống thường ngày sẽ giúp kiểm soát hàm lượng đường.

Hỗ trợ nóng trong người
Nóng trong người gây ra các triệu chứng như nổi mụn nhọt, bí tiểu, tiểu buốt,… Bạn có thể sử dụng bình bát dây cho thực đơn ăn uống của mình để cải thiện tình trạng này.

Việc kết hợp với một số dược liệu như rễ cây chùm ngây, cam thảo dây sẽ giúp bình bát dây phát huy công dụng hiệu quả hơn. Để đơn giản hơn, bạn cũng có thể nấu canh bát dây ăn 2 lần trong ngày để thanh nhiệt cơ thể.

Trị vết cắn từ côn trùng
Lá bình bát tươi có khả năng trị vết cắn từ côn trùng. Ngoài ra, trái bình bát cũng được biết đến với công dụng hỗ trợ điều trị tình trạng ghẻ. Tuy nhiên, trái bình bát sống có vị khá đắng nên đặc biệt khó nhai.

Hỗ trợ cảm sốt, đau đầu
Lá của bình bát dây có khả năng hạ sốt và cải thiện tình trạng đau đầu. Bạn có thể giã nát lá, thêm một ít nước để gạn uống.

Hỗ trợ khi trúng độc
Từ xưa, bình bát dây nổi tiếng với tác dụng trị độc. Rễ và củ của cây là bộ phận được sử dụng trong trường hợp này. Theo Đông y học, bạn cần sắc thuốc bình bát dây để nó có thể phát huy một cách hiệu quả.

Hỗ trợ bệnh xương khớp
Bình bát dây hỗ trợ cải thiện các bệnh về bệnh xương khớp phổ biến. Thông thường, trái của bình bát là bộ phận được sử dụng và có thể đem lại hiệu quả như mong đợi. Bạn có thể đập dập trái bình bát, đem đi hơ nóng và chườm vào những vị trí bị đau nhức. Cách thực hiện này giúp cơn đau nhức được cải thiện.

Một số lưu ý khi sử dụng bình bát dây

Bình bát dây có rất nhiều công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, bạn cần quan tâm đến một số điều trong quá trình sử dụng loại thảo dược này:

• Bình bát dây rất ít được trồng tại nước ta. Chúng thường mọc hoang.
• Không nên dùng bát dây vào chiều hoặc tối.
• Cây bình bát dây sở hữu tính mát. Do đó, đối tượng có hệ tiêu hóa kém, lạnh bụng, tỳ vị hư hàn nên hạn chế sử dụng.
• Tránh nhầm lẫn bình bát dây với bình bát thân gỗ.

• Không nên tự ý sử dụng bình bát dây trong điều trị bất kỳ bệnh lý nào. Bạn cần tham khảo ý kiến của các bác sĩ và làm theo hướng dẫn trước khi sử dụng. Điều này đảm bảo liều lượng cũng như hiệu quả mà loại thảo dược có thể mang lại.
• Tuyệt đối không lạm dụng bình bát dây trong điều trị bệnh hay tẩm bổ cho cơ thể.
• Bình bát dây là một món ăn ngon và bổ dưỡng. Đây là thực đơn ăn uống tuyệt vời, cực kỳ lành mạnh với nhiều công dụng khác nhau. Không chỉ vậy, đây còn được biết là vị thuốc đặc biệt lành tính. Tuy nhiên, bạn vẫn cần lưu ý một số vấn đề nêu trên để có thể sử dụng loại thảo dược này một cách hiệu quả nhất!

Hy vọng với những thông tin hữu ích trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cây bình bát dây cũng như các công dụng tuyệt vời mà nó mang lại. Thường xuyên sử dụng bình bát dây để có thể nhận được những lợi ích sức khỏe dành cho cơ thể nhé!